Het was best een behoorlijke klus, maar vandaag heb ik de deurpost af kunnen werken en ook kunnen plaatsen. Nu kan ik me gaan concentreren op het verder afwerken van de keuken. Daar ga ik me de komende week mee bezig houden.
Vandaag had ik een begin willen gaan maken aan het stuckwerk, maar er zat iets tegen. Een onaangename verrassing. De deurpost, van de keuken naar de kamer, is kuis verrot. Die moet dus vervangen worden door een nieuwe en die moet ik uiteraard zelf maken. Dan gaan de plannen een heel andere richting in dan ik me had voorgenomen en ga ik de deurpost maken. Milou vindt het helemaal niks. Ze zit boos te kijken in haar mandje en is vandaag meer buiten dan binnen. Ze houdt duidelijk niet van verbouwingen.
Al geruime tijd ben ik na aan het denken geweest hoe ik mijn keuken in wil delen. Wat er beslist wel in terecht moet komen en wat niet. Een van de dingen die ik belangrijk vond was een bordenrek dat geheel in de stijl van de oude landelijke keuken past. Dat rek heb ik vandaag gemaakt.
Met zo’n klus ben je zo een paar dagen verder. Vandaag heb ik me bezig gehouden met het in de was zetten van het kader en het aanbrengen van bladgoud (23 karaats). Een geduldklusje waar je en vaste hand goed bij kan gebruiken. Ik heb het kader, aan het eind van de dag, rond het schilderij gestoken. Het mag nu een nachtje drogen alvorens ik de laatste behandeling kan geven.
In het filmpje hierboven zie je hoe ik vandaag de dag doorbracht met was en bladgoud. Het kader is nu bijna klaar. Het goud glanst te hard en ik wil alles nog een keer nabehandelen om het wat te temperen zodat het meer één geheel gaat worden. Maar dat doe ik morgen.
Het tweede deel van het maken van een kader voor een schilderij gaat over het aanbrengen van de krijtgrond laag die dient als basis om het kader zo glad mogelijk te maken zodat er geen houtnerven, butsen, krasjes en andere oneffenheden nog in te zien zijn. Ook is deze basis geschikt om er drie dimensionale elementen op aan te brengen. In dit geval mijn atelierzegel.
Omdat het anders te lang ging duren heb ik er voor gekozen om dit proces in drie delen te filmen. In het derde en laatste deel laat ik zien hoe alles verder afgewerkt wordt in zwarte lak en bladgoud.
Het is een mooi proces wat wel om enige ervaring vraagt, maar wie wil kan hier wel het nodige uithalen om er zelf mee aan de gang te gaan. Ik maak deze kaders zelf omdat ik er eigen elementen aan toe wil kunnen voegen, zoals mijn atelierzegel en de titel van het schilderij.
Op de expo kaders signeerde ik altijd met goud. Het is gewoon veel werk en het kost je dagen tijd om het te maken. In veel gevallen is het dus verstandiger om je werk in te laten lijsten door een inlijstatelier. Qua kosten maakt het niet veel uit. Tel de uren en het materiaal maar op en je weet het. Twee inlijst ateliers die ik aan kan bevelen zijn Jan ‘d Art en Via Mioni in Breda. Er zijn er natuurlijk meer, maar met deze twee heb ik bijzonder goede ervaringen.
En zo ziet dat er uit met het schilderij er in. Het kader wordt diep zwart gepolitoerd, de randen in bladgoud en de letters en het zegel komen er in vaag goud op te staan. Het schilderij is nog niet voltooid, maar wel bijna af.
De verstekstans
Het schilderij ‘Woods of reflection’ is bijna klaar. Het heeft erg lang geduurd omdat ik tal van andere werkzaamheden er tussendoor heb gedaan, maar het eind is nu echt wel in zicht en er moet een kader, of lijst, om dit schilderij gemaakt worden. Iets speciaals.
Ik ben er inmiddels wel aan gewend om eenvoudige kaders te maken voor expositie doeleinden. Maar nu ik een professionele verstekstans heb en de middelen om een dergelijke lijst ook naar traditionele methodes echt af te werken heb ik besloten om dit kader eens volgens die regels te gaan maken. Ik heb er voor gekozen om een zelfde profiel aan te houden als de expo-kaders en daar mogelijk nog iets in terug te laten keren wat een verbinding met het werk tot stand brengt.
Om je eens te laten zien hoeveel werk dat is heb ik dit filmpje gemaakt van het maken van dit kader. Ik denk dat ik het in twee delen kan filmen. Hier het eerste deel. Het maken van het profiel en het houten raamwerk.
In het atelier heb ik, sinds Zaterdag, een mooi machien aan het machinepark toe kunnen voegen. Een zogenaamde verstekstans. Dit is een oud timmermansgereedschap dat ook gebruikt wordt in de lijstenmakerij. Hiermee kan ik heel makkelijk mijn expo-kaders 100% verstek hakken.
Zo secuur heb ik nog nooit verstek kunnen maken. Met de zaagtafel is het altijd nog een hele uitzoekerij om iets echt verstek te kunnen zagen. Dat kost altijd tijd en het gaat nogal eens mis. Ook de zaagsnede is altijd wat grof. Met deze machine is alles kaarsrecht en zo glad en strak dat alles perfect past.
Ik ben gelijk begonnen met het maken van een paar kleine kaders voor klein (stilleven) werk waar ik me straks mee bezig wil gaan houden als ik het grote werk (Woods of reflection) voltooid heb. Dat is nu bijna klaar.
Ik kan nu mijn eigen profielen schaven, met mijn mooie oude profielschaafjes, en helemaal zelf bepalen hoe mijn kader er uit komt te zien. Dat kon ik natuurlijk al, maar nu kan alles ook nog eens 100% vakkundig afgewerkt worden. Dat opent nieuwe perspectieven in het maken van mijn eigen kaders. Behalve expo-kaders ga ik me nu ook meer toeleggen op het maken van speciale kaders voor mijn werk. Dan kan ik echt alles helemaal in eigen huis maken.
Een reliekschrijn, of reliquiarium, is een kastje waarin iets bewaard wordt wat verbonden is aan een heilige. In dit geval Sint Nicolaas. Ik maak twee van die kleine kastjes in het altaar retabel voor Sinterklaas. In het linker kastje wordt een stukje van zijn grafkist en lijkwade bewaard en in het rechter kastje een klein flesje Manna.
Dat komt er ongeveer zo uit te zien in het retabel. Niets mag nieuw ogen. Het hele geheel moet er uit gaan zien alsof het 200 jaar oud is.
Voor de glazen deurtjes moet een kader gemaakt worden van eikenhout. De kastjes zelf zijn ook geheel van oud eikenhout gemaakt. Om zo’n kadertje te kunnen maken komt heel wat denkwerk te pas omdat het wel heel erg dunne profieltjes zijn. Ik schaaf ze met een handschaafje in het gewenste profiel.
Omdat het anders niet te hanteren is op de zaagtafel maak ik die profieltjes uit één wat dikkere lat. Aan weerszijde heb ik een profiel geschaafd en daarna gaat het spul op de zaagtafel.
Zelfs met zo’n dikkere lat is het nog enorm uitkijken geblazen, want je bent zo een paar vingers kwijt. En die heb ik nog even nodig.
Die profielen moeten daarna verstek gezaagd worden en als alles exact op de juiste maat is (0 mm. speling) kan het deurtje gelijmd worden en verder afgewerkt. De glasplaatjes worden later gesneden en de nu volgende klus is het aanbrengen van heel kleine koperen scharnieren en een slotje.
Langzaam maar zeker begint het eind in zicht te geraken van deze grote klus waar ik al maanden mee bezig ben. Komende week ga ik werken aan het laatste schilderij voor dit retabel. De processie te Bari. Dat is een schilderij dat uit twee delen bestaat.
Helemaal bovenin het altaar retabel voor Sinterklaas komt de kuip met de drie gouden ballen. Iedereen weet natuurlijk wat de symbolische waarde van dit onderdeel is en waarom dit niet mocht ontbreken op de altaar retabel van Sinterklaas. Dit is zo’n onderdeel dat ik geheel zelf moest gaan maken. Uit eikenhout.
Om te beginnen zocht ik een geschikt blok eiken om dit in de houtdraaibank te spannen voor een eerste behandeling. De kuip. Dat was makkelijk.
Dan komt het houtsnijwerk en dat komt aan op het juiste gevoel voor verhoudingen en heel veel tijd die nodig is om dit geheel netjes uit te steken.
Eerst het grove hakwerk en dan het fijne snijwerk.
En dan, na veel geploeter, staan er drie ballen op de ‘kuip’. Ik kan ze natuurlijk perfect rond snijden, maar ik kies er voor om juist wat butsen en vlakjes te laten staan omdat het straks niet al te nieuw moet ogen. De kuip is eigenlijk al te strak. Maar die laat ik zo.
Als laatste maak ik de tapse vormen die het kunstwerkje aan moet laten sluiten op bestaand houtsnijwerk bovenaan het paneel van de Sint door de hemel. De ballen worden straks eerst in de rode bolus gezet om ze later met bladgoud te vergulden. De kuip krijgt dezelfde donkere was-behandeling als de rest van het retabel. Op nog wat fijn-tuning na is het werkje klaar.
Als in het atelier een werkstuk ligt te drogen, omdat het net gelijmd is, ga ik in huis zitten tekenen en dan krijg ik vanzelf gezelschap van Mula die het maar wat interessant vindt. Verder wil ze vooral knuffels en aandacht.
Vandaag teken ik de omgewaaide molen van Vremdieke. Dat gebeurde in April 1606, tijdens een heftige storm, en dat komt uiteraard in mijn verhaal voor over Wiese, de gesel van Axel. Van Jelle, onze Hoekse molenaar, hoorde ik hoe dat molentje er uit moet hebben gezien. Met dwarsgetuigde wieken. In die tijd zagen de wieken van molens er anders uit dan nu. Zo’n wiek (dwarsgetuigd) zie je terug in die tekening. In onze Hoekse Windlust zitten nog stukken hout van dat molentje verwerkt.
Van Vremdieke zijn geen goede beschrijvingen, prenten en tekeningen te vinden en daarom moet ik afgaan op mijn fantasie en de kennis van onze molenaar. Het eindresultaat bevalt me wel. Een omgewaaide puinhoop. Zo moet dat er dus ooit uitgezien hebben.
In het atelier werk ik dus verder aan het altaar retabel voor Sinterklaas. Ik maak vandaag het onderste deel van het retabel helemaal klaar. Het sub-frame, dat uit twee delen bestaat, is vandaag helemaal afgewerkt en gemonteerd. Om de juiste verbindingen te krijgen maakte ik pen en gat verbindingen met deuvels.
Tot voorheen was dit een vrij zwak element in het geheel. Nu niet meer. Stapje voor stapje nadert het eindresultaat. Op de ezel staat het één na laatste schilderij. De hel. Een helse klus om daar iets moois van te maken, maar het gaat lukken.