‘S-avonds laat nog aan het werk aan mijn jongste creatie ‘De Zwarte Madonna’.

Een van de vele Zwarte Madonna’s. Deze staat in het kerkje van Castrolanda, provincie Castro, in Brazilië. Dat plaatsje was overigens ooit een Hollandse nederzetting. Dit beeld lijkt nog het meest op wat ik ooit zag tijdens een vakantie. Het vergelijk met Zwarte Piet is niet zo heel moeilijk te maken.

Lang geleden kwam ik met mijn ouders, tijdens een vakantie, in een kerkje terecht waar een beeld van de zwarte Madonna stond. Dat vond ik toen bijzonder vreemd. Ik was toen een jaar of 12 en ik wilde weten waarom die mevrouw zwart gemaakt was. Niemand wist het antwoord en daarom fantaseerde ik er maar wat op los. Dat beeld bleef op mijn netvlies staan en ‘s-avonds wist ik ineens wat ik gezien had. Dit was de vrouw van Zwarte Piet. Kon niet missen. Niemand geloofde het, maar voor mij stond dit toen vast.

Ik begon me af te vagen waarom er nergens, in geen enkele kerk, een beeld van Zwarte Piet stond. Wel van de Sint. Dat vond ik ineens heel vreemd en volkomen onterecht. Zwarte Piet was toen mijn grote held. Ik mocht toen zelf voor Piet gaan spelen en ik had veel bewondering voor zijn rol binnen de Sinterklaasviering.

Mijn ‘Zwarte Madonna’ begint al vorm te krijgen. Vooral het licht op de toren bevalt me erg goed.

Om de een of andere reden bleef ik altijd de Zwarte Madonna aan Zwarte Piet koppelen. Meisjes die voor Zwarte Piet gingen spelen, waren voor mij Zwarte Madonna’s. Geen Pieten, want het waren meisjes en bleven meisje, ook al waren ze zo zwart als roet. Zo ontstond bij mij een beeld over deze mysterieuze zwarte karakters dat tot op de dag van vandaag is blijven hangen en nog steeds niet helemaal helder is. Want wat is nu eigenlijk een Zwarte Piet?

Ik heb hier nooit erg diep over nagedacht. Tot die vervelende discussie ontstond over vermeend racisme. Ik had er nooit bij stilgestaan dat iemand een dergelijke link kon leggen. Voor mij was Zwarte Piet een magische figuur uit een ver en grijs verleden. Een soort bosduvel, een geest, en een karakter uit een oeroud stukje volkstoneel. Door die discussie begon ik me meer in diens achtergrond te verdiepen en al snel kwam ik uit bij een geschiedenis die terugloopt tot in de prehistorie.

Het boek over de zwartmaakcultuur van Arnold Jan Scheer

Arnold Jan Scheer, de maker van Showroom en Paradijsvogels, schreef er een prachtig boek over (Zwarte Sinterklazen). Hierin kwam het woord ‘zwartmaakcultuur’ in beeld en nu bleek dat hier veel meer achter schuil ging dan ik me had kunnen voorstellen. Die zwartmaakcultuur boeit me en zo ontstond het idee voor dit schilderij. In een gesprek met een goede vriend kwam ik op het idee om deze mooie flamingo danseres een zwarte toet te geven en haar daarmee naar een hoger level te tillen. Ineens was er een krachtveld ontstaan in mijn schilderij. Aanvankelijk had ik alleen die flamingo danseres willen schilderen maar dan had ik alleen maar een mooi plaatje gehad. Nu was het ineens een schilderij met een verhalend karakter en dat is wat ik eigenlijk wil schilderen.

Zondagse kool 40 x 60 cm

Het plaatje zou zo kunnen stammen uit het verleden. Een boer, in zijn zondagse kostuum, oogst een mooi spitskooltje uit zijn moestuin voor de warme maaltijd. Het is echter zomer 2016. Verschillende heiligdommen komen in beeld. Het prachtige zondagse kostuum (Axelse dracht) van een Hoekse boer, de rijkdom uit een eigen moestuin, het rijke landleven en geluk van een mens die dit allemaal beleefd.

Zeer zalige spitskool maaltijd van Ineke.

Een prachtig spitskooltje uit de moestuin

Het is allemaal aanwezig in en om ons huisje te Hoek (Zeeuws Vlaanderen). De maaltijd, op het vlees na, komt recht van het land. De wijn, uit onze dorpssuper en we genieten hier met volle teugen van het mooie Zeeuwse landleven.

Zeeland heeft een rijke historie en een pracht van een eigen cultuur die nog grotendeels in tact is. Je ziet nog maar weinig Zeeuwen in dracht door het leven gaan maar toch is het nog regelmatig te zien. Zelf heb ik Axelse streekdracht, met van die prachtige zilveren broekstukken. Een huisje uit 1901 en een leven wat voortdurend herinnerd aan het mooie van weleer. Dat zit allemaal in dit kleine schilderijtje.

Het behouden huis 60 x 120 cm

Stilleven met pot augurken 60 x 30 cm

Net als het schilderij ‘Het behouden huis’, en het ‘Stilleven met pot augurken’, behoort dit werk tot de ‘Zeeuwse collectie’. Dat is de serie schilderijen die ik maak over ons leven in Zeeuws Vlaanderen.

Deze werken zijn straks te zien op de expositie, die ik samen met Jeroen Quirijns ga houden te Hulst (zie agenda).

Naast de Zeeuwse collectie is daar natuurlijk ook ander werk te zien, zoals ‘Welcome to the surface’, ‘Neverwas slapstick journey’, ‘Making faces’, ‘Phonecall’, etcetera.

Eindeloos werken op detaillering van een hand.

Volop aan het werk voor mijn expositie, straks samen met Jeroen Quirijns in Hulst, Tijdens de Vestingdagen zijn we daar aanwezig met veel werk in het kunstencentrum KrAAn, aan de Abdaalseweg 19. De poster hangt al hier en daar in het zicht en in het atelier worden nu de laatste puntjes op de I gezet. Kijk voor meer informatie over de expositie te Hulst op de ‘Agenda‘.

Expo-lijst

Onder andere het maken van (expo)lijsten. Die dienen er voor om het werk goed te kunnen tonen tijdens de expositie. Het zijn lijsten die ik zelf snel in elkaar kan steken om in ieder geval iets om een werk heen te hebben. Zonder lijst is het echt geen gezicht. Ik maak ze zelf, maar het echte werk komt later van lijstenmakerij Jan d’art, uit Breda. Hij gaat straks, speciaal voor een andere tentoonstelling van het Zeeuwse werk heel bijzonder mooie lijsten maken waar ik later nog wel meer over zal vertellen. Niet te vergelijken met zo’n MDF kader wat ik nu aan het fabriceren ben.

Maar voorlopig volstaat dit. Het is puur bedoeld om te kunnen tonen en deze lijst is gemaakt voor het stilleven met de pot augurken. Meer kleinere werken zullen volgen. Ze krijgen allen een rechtoe-rechtaan lijst die ik straks allemaal zwart ga lakken.

Het bijzondere aan deze tentoonstelling is wel het feit dat ik weer begonnen ben om zelf te gaan exposeren en de presentatie van mijn Zeeuwse werk dat ik hier voor het eerst ga tonen. Mijn liefde voor het Zeeuwse land, de cultuur en de geschiedenis zit hierin verwerkt.

Jeroen gaat zijn Punchinello collectie laten zien. Deze, tot ieders verbeelding sprekende, figuur uit de Comedia del Arte neemt je mee naar de krochten van onze cultuur en voert je mee door een artistiek en cultureel walhalla. Nog niet eerder heeft Jeroen de gehele collectie bij elkaar getoond aan het publiek.

Zondagse kool 40 x 60 cm

Drie Zeeuwse streekproducten in mijn huiskamer

Gisteren goed door kunnen werken aan het Zeeuws boeren portret ‘Zondagse kool’. Het is het verhaal van een Protestante Zeeuwse boer (in Axelse dracht, zoals dat ook hier op d’n Oek (Hoek) gedragen wordt) die in zijn zondagse kostuum de moestuin inloopt om een kool te oogsten voor de warme maaltijd. In de ene hand een kool en in de andere hand zijn tuindersmes waar hij alles mee doet op en rond het land.

De boer respecteert, uiteraard, de zondagsrust. Dat betekent dat hij niet mag werken op de dag van de Heer. Dat gold zowel voor Katholieken als Protestanten en dat is iets wat hier nog steeds in ere gehouden wordt, hoewel lang niet iedereen zich tegenwoordig hier aan houdt. Deze boer heeft toch een klein beetje gewerkt op Zondag. Maar dat wordt hem vast wel vergeven omdat hij er voor zorgde dat er iets heerlijks op tafel kon verschijnen. Met zijn zakmes is hij de moestuin ingelopen om een kool te oogsten.

Pearemes

Normaal gesproken gebruikt hij daar zijn ‘paeremes’ (paardenmes) voor. Daar snijdt hij de bladeren van de kool me af, smeert hij zijn boterham mee en steekt hij de zware klei van zijn klompen af. Maar zo’n boeren juweel heb ik (nog) niet in mijn bezit. Je kunt zo’n mes nieuw laten maken door een kunstenaar uit Zaamslag, die de kunst van het maken van dergelijke kunststukjes beheerst.

Behalve het geweldig mooie snijwerk heeft dit mes nog een extra bijzonderheid wat de vakbekwaamheid van de maker onderstreept. Namelijk een klein houten balletje in het heft. Dat is daar niet ingestopt maar uitgesneden in de vrijgemaakte holte van het heft. Hoe men dat flikt is mij nog steeds een raadsel.

De collectie ‘Zeeuws werk’ groeit gestaag. In mijn huiskamer kan ik alles even overzien. Het werk ‘Zondagse kool’ is momenteel in de maak, en dus nog niet af. Ik heb me gisteren vooral gefocust op het schilderen van de Axelse broekstukken en daar ga ik vandaag mee verder. Inspiratie genoeg, hier in Hoek, en er gaat nog veel volgen. Landschap, dorpsgezicht, het moleninterieur, het molenaarsportret, nog veel meer over de streekdracht en natuurlijk het leven van het land. Ik kan voorlopig wel even vooruit.